door de St. Gerardusstraat.
Een raar anti-tank-wal-achtig
driehoekig stuk beton
steekt daar uit het trottoir
Zulks verwondde zijn enkel en deed zijn
boodschappenkarretje kapzeisen.
klik op een foto voor een vergroting
kom terug op dit blog door te klikken op
het terug-pijltje linksboven in uw beeldscherm
Het zijn rare kleine trottoirtjes
die heel erg scheef lopen
en zijn voorzien
van die - doodenge - "afritjes"
(een paar scheefgelegde tegels)
die - bedoeld voor vooral senioren
en lichamelijk beperkte voetgangers -
juist door hen als gevaarlijke hindernissen worden ervaren.
Dit soort obstakels - waar alleen voetgangers last van hebben -
vind je bij honderden in onze gemeente.
Je vraag je af waartoe ze dienen.
Vermoedelijk ooit neergezet om de voetganger
- goedbedoeld - van het overige verkeer te scheiden.
Jammer dat de voetganger daar zo'n hoge prijs voor moet betalen
om te voorkomen dat het overige verkeer er last van heeft.
klik op een foto voor een vergroting
kom terug op dit blog door te klikken op
het terug-pijltje linksboven in uw beeldscherm
Ons dorp is ontstaan
rond huizen en rijwegen voor koetsen&karren.
Karresporen bepaalden het patroon.
Trottoirs en voetpaden zijn nu nog vaak
(na al die eeuwen)
nog steeds de reststroken
(bestrate bermen)
waarin de voetganger
zijn/haar weg maar moet zien te vinden.
Op het trottoir staan 99 van de 100 keer zaken
waar de voetganger niets aan heeft
(behalve dan overlast en ongemak)
die voor het overige verkeer van nut zijn.
Maar hé - dit is 2011
Tijd om anders te gaan denken
en ons dorp in te richten
met de voetganger als hoofdpersoon.
Ruim baan voor de voetganger.
Het VoetgangersPlatform EdamVolendamwil graag in contact komen met
alle betrokkenen bij het onderwerp voetgangers.
Om informatie uit te wisselen
mee te denken
samen te werken.
Heeft u ook zaken die u letterlijk in de weg staan op uw trottoir
of plekken waar voetgangers het moeilijker hebben dan nodig ?
Wilt u informatie over het VoetgangersPlatform EdamVolendam
of samenwerken/meedoen vanuit uw eigen belang / belangenvereniging ?
0299 - 36 19 20
Voetgangersvereniging stelt kwaliteitseisen aan trottoirs
Iedereen is voetganger op z'n tijd. Als voetganger maakt iedereen gebruik van het trottoir. Uit onderzoek is gebleken dat veel voetgangers problemen ondervinden op het trottoir. Het gebruik van dit voetgangersdomein bij uitstek dient veilig en comfortabel te kunnen geschieden. Trottoirs zijn onderdeel van het totaalsysteem van voetgangersvoorzieningen. De kwaliteit hiervan wordt bepaald door die van trottoir enerzijds en die van oversteekvoorzieningen anderzijds. De kwaliteit van de oversteeksituatie is vaak essentieel voor het gebruik van een bepaalde voetgangersroute.In 1984 heeft de Voetgangersvereniging in het kader van de meerjarencampagne 'obstakelvrije voetgangersroutes" een onderzoek gehouden naar onder andere de problemen die voetgangers ervaren op trottoirs. Van de bijna 2000 respondenten gaf 71 procent aan dat zij hinder ondervonden van ongerechtigheden, zoals vuilnis, poep, glas. enzovoorts. Zo'n 63 procent van de geënquêteerden gaf aan last te hebben van losse tegels. Bijna 80 procent van deze groep is als gevolg van deze oneffenheden wel eens gestruikeld of gevallen. Dat de kwaliteit van de bestrating vaak letsel oplevert is een minder bekend gegeven. Deze wordt niet door de VOR of het CBS geregistreerd. Wel door het Privé Ongevallen Registratie Systeem van de Stichting Consument en Veiligheid. Hieruit blijkt dat als gevolg van het plaveisel jaarlijks ongeveer 58.000 voetgangersongevallen plaatsvinden waarbij slachtoffers zich moeten laten behandelen op een Eerste Hulpafdeling van een ziekenhuis. Bij ongevallen met voertuigen in nagenoeg te vergelijken situaties vallen ongeveer 10.000 slachtoffers, waaronder 400 doden en 3500 ziekenhuis-gewonden. Er is gezien deze gegevens een duidelijke noodzaak tot kwaliteitsverbetering van voetgangersvoorzieningen. De Voetgangersvereniging vindt dat trottoirs een bepaalde minimum-kwaliteit moeten hebben. Alleen dan kunnen trottoirs hun functie als voetgangersvoorziening op een veilige en comfortabele manier vervullen. Om dat te bereiken heeft de Voetgangersvereniging kwaliteitseisen geformuleerd. Die kwaliteitseisen zijn neereeleed in de notitie Richtlijnen voor het Ontwerp van Trottoirs en Stoepen, een bijdrage van de Voetgangersvereniging aan de Verkeerskundige Werkdagen. Het gaat daarbij niet alleen om de kwaliteit van de verharding maar ook om de maatvoering, de aantrekkelijkheid en de mogelijkheid van gebruik door mensen met een handicap. De Voetgangersvereniging heeft met het opstellen van criteria en normen voor de kwaliteit van trottoirs opnieuw een voortrekkersrol. Het blijkt namelijk dat er nauwelijks onderzoek is gepleegd naar de kwaliteit van voetgangersvoorzieningen. De meeste normen dienen dan ook gezien te worden als voorstellen tot normering en zijn gebaseerd op in de praktijk gehanteerde maatvoeringen.
Normen vastgesteld
Zo is bij de maatvoering van trottoirs en voetpaden als criterium gesteld dat een rolstoelgebruiker en een voetganger elkaar ongehinderd moeten kunnen passeren. Hieruit vloeit voort dat de obstakelvrije ruimte tenminste 1,50 x 2,20 meter (breedte x hoogte) moet bedragen. In sommige situaties zijn voor de breedte kleinere maten acceptabel. In principe moet men echter uitgaan van het genoemde obstakelvrije profiel. Daarnaast zijn er situaties waarbij voor de breedte een grotere maat gehanteerd moet worden. Op winkeltracés bijvoorbeeld moet men ongehinderd met meerdere mensen naast elkaar kunnen lopen, moeten snellere voetgangers langzamere voetgangers kunnen inhalen en moeten mensen rustig etalages kunnen bekijken. Om dat mogelijk te maken zou als minimummaat 4,80 meter kunnen gelden. Zo zijn ook op schoolroutes of drukkere voetgangersroutes andere minimummaten mogelijk. Bij deze normen is nog geen rekening gehouden met het feit dat trottoirs tevens gebruikt worden om lantaarnpalen, verkeersborden en ander straatmeubilair te plaatsen of om bomen te planten. De ruimte die hiervoor nodig is mag in principe niet van het trottoir afgesnoept worden. Zo dient voor bijvoorbeeld bomen een extra benodigde ruimte van tenminste 1,20 meter gehanteerd te worden. Niet alleen aan de maatvoering maar ook aan de verharding worden eisen gesteld. Juist de slechte uitvoering en nalatig onderhoud blijken namelijk te leiden tot voetgangersongevallen op trottoirs. De eisen betreffen het aaneengesloten zijn van de verharding, het voorkomen van oneffenheden, de slipvastheid van tegels en andere bestratingsmaterialen en vervuiling van de stoep. Bijzondere aandacht gaat uit naar het begaanbaar houden of weer maken van trottoirs tijdens sneeuw- en ijsperioden. De Voetgangersvereniging vindt dat gemeenten net als voor voetgangersaccommodaties normen moeten hanteren voor de tijdsduur waarin trottoirs begaanbaar moeten zijn. De norm is afhankelijk van de functie van een voetgangersroute. Zo stelt de Voetgangersvereniging als eis voor de routes naar o.v.-halten en NS-stations dat die voor de ochtendspits of, indien van toepassing, één uur na het einde van de sneeuwval of ijsvorming weer begaanbaar moeten zijn. Voor andere routes worden andere eisen gesteld.
Voetgangersvoorzieningen moeten aantrekkelijk zijn, niet alleen overdag maar ook 's avonds. Er zijn dan criteria aan te voeren als afwisseling, beschutting tegen regen en wind, verlichting, sociale veiligheid. Niet alleen zijn deze factoren subjectief maar ook beïnvloeden ze elkaar onderling. Langs etalages lopen is in het algemeen prettiger dan langs blinde muren. Tussen hoge stenige gebouwen lopen geeft vaak een unheimisch gevoel, niet alleen door de aanwezige tocht- en trekgaten. Groenvoorzieningen kunnen vaak de aantrekkelijkheid van voetgangersroutes verhogen en kunnen als een soort windscherm in grote open ruimten enige bchutting tegen weersinvloeden bieden. Daar staat tegenover dat, ondanks dat groenvoorzieningen overdag de aantrekkelijkheid verhogen, ze bij schemer en duisternis vaak een bron van sociale onveiligheid vormen. Verlichting alleen biedt hiertegen vaak onvoldoende een oplossing.
Mensen met een handicap
Bij het ontwerpen van de openbare ruimte dient zo goed mogelijk ingespeeld te worden op de eisen die het gebruik van die openbare ruimte door mensen met een handicap stelt. Met weinig extra inspanning zijn verkeersvoorzieningen voor mensen met een handicap te realiseren, zeker als ze meegenomen worden bij het normale onderhoud of herbestrating. In de Richtlijnen voor het Ontwerp van Trottoirs en Stoepen zijn alle normen opgenomen waaraan trottoirs moeten voldoen willen ze door mensen met een handicap gebruikt kunnen worden, Tenslotte wordt in de richtlijnen nog ingegaan op voorzieningen die nodig zijn als een trottoir door weg- of bouwwerkzaamheden onbegaanbaar is geworden. Ook wordt zijdelings ingegaan op het belang van voetgangersbewegwijzering.
Tot slot
In dit artikel is ingegaan op eisen die volgens de Voetgangersvereniging aan de kwaliteit van trottoirs en voetpaden gesteld moeten worden. De gebruikskwaliteit wordt echter niet alleen bepaald door de kwaliteit van de voetgangersaccommodatie maar ook door het eventueel gebruik dat andere verkeersdeelnemers ervan maken. In een erf is het acceptabel dat alle weggebruikers van dezelfde ruimte gebruik maken. Daarentegen doet het op de stoep fietsen of parkeren afbreuk aan de gebruikskwaliteit ervan. Dit ongewenste medegebruik moet worden tegengegaan. Aan de constructie en vormgeving van trottoirs heeft de Voetgangersvereniging eindelijk kwaliteitsnormen gesteld, waardoor voetgangers comfortabel kunnen lopen. Een goede kwaliteit van voetgangersvoorzieningen betekent tevens een bevordering van de mobiliteit van ouderen en mensen met een handicap. Het zou derhalve aanbeveling verdienen dat wegbeheerders alle in hun beheer zijnde trottoirs aan deze normstelling onderwerpen. Bij ontwerp of bij onderhoud zullen deze normen in een vroegtijdig stadium meegenomen moeten worden, waardoor iedereen zich comfortabel als voetganger op het trottoir kan voortbewegen. Immers, iedereen is voetganger op z'n tijd.
Dit artikel verscheen in 1989 in 'Mensen op straat' (no. 2); ©1989 Huib Zegers
