dinsdag 23 april 2013

Narcistische Bestuurders




Bron: Peter Louter  -  http://hardewoorden.blogspot.nl

            

24 april 2013






Edam-Volendam heeft een twitterende burgemeester en daar is hij trots op. Hij beschrijft het als een vorm om de afstand tussen bestuur en burger te verkleinen. Wie wat kritisch analyseert ziet echter al snel dat het vooral gaat om zelfpromotie en promotie van het door hem gedragen beleid.

Hoe je je als burgemeester of wethouder dient te gedragen, is eigenlijk niet zo moeilijk. Regels, procedures en opvattingen over de normen en waarden van ‘behoorlijk bestuur’ bepalen de rol die je als bestuurder in een democratisch bestel vervult. Als bestuurder weet je wat er van je wordt verwacht en de mensen waarmee je te maken krijgt weten wat ze kunnen verwachten.
Je zou kunnen zeggen dat de persoonlijkheid van een bestuurder wordt gedempt door de vereisten van zijn rol. De persoonlijke stijl van een bestuurder geeft kleur aan de wijze waarop hij zijn rol vervult.

Er ontstaat pas een probleem als de rol in te sterke mate wordt bepaald door de persoon die het ambt bekleedt. Door een gebrek aan macht over zichzelf wordt de rol dan overschaduwd door de persoon. Vaak wordt dit zichtbaar als de betrokkene zijn persoonlijke invulling van de rol opdringt aan zijn omgeving en de communicatie over zijn rolopvatting blokkeert.


In dat soort gevallen
speelt narcisme vaak een rol.

Een narcistische bestuurder
kan zichzelf moeilijk
als deel van het geheel zien
en zijn taak niet als een rol opvatten.

Zijn persoonlijke beleving
staat bij alles centraal
en uit die beleving
volgt zijn handelen.

Een beetje narcisme
is niemand vreemd.

Er is pas reden tot bezorgdheid
als iemand zichzelf
niet meer kan relativeren en corrigeren.

Dan komen de vervelende kanten van narcisme naar voren in de vorm van een gebrekkig inlevingsvermogen en gebrekkig geweten. Er is al helemaal reden tot zorg als er sprake is van manipulatie, intimidatie, rancune, controlerend gedrag en woede-uitbarstingen. In dat geval is er sprake van een te kwetsbaar zelfbeeld dat verborgen wordt en daarom behoefte geeft aan macht om de omgeving te kunnen domineren. De eigen behoeften worden boven die van anderen gesteld. Dat vervuilt relaties met de omgeving. Het gaat wringen.

In mijn opvatting is burgemeester Willem van Beek zo’n narcistische persoonlijkheid. Toen bijvoorbeeld Zeevang zijn opwachting maakte bij de raadsleden van Edam-Volendam, merkte hij op dat het toch maar goed uitkwam dat hij een grote ervaring meebracht in fusieprocessen. Doelen en het beleid om daar te komen worden dan onderdeel van zijn persoonlijk streven en gekenmerkt door de minder fraaie verschijningsvormen van narcisme.

Zijn optreden kan worden gezien als behorend tot het eerste type van narcisme waarbij het centrum van actie de persoon zelf is. Wethouder Kes zou kunnen worden gezien als iemand die tot het tweede type behoort. Bij dit meer introverte type is de buitenwereld het centrum van actie en wordt het narcisme vooral kenbaar door de reacties op de buitenwereld. In beide gevallen gaat het echter om behoud van dominantie.

Een kenmerkende actie van Wethouder Kes was bijvoorbeeld haar gekwetstheid toen de gemeenteraad haar voorstel tot reconstructie van het Dorpshart niet overnam. Ze verweet dat de raad op een nogal persoonlijke manier. Ze heeft ook de neiging om te dreigen met opstappen. Wethouder Runderkamp behoort volgens mij ook tot dit tweede type. Bij hem krijg je soms het idee dat hij dag en nacht bezig is te reageren op wat hem overkomt en daar stelling tegen te nemen vanuit een narcistisch patroon. Als het er op aan komt is hij de enige die deugt. Een goed voorbeeld is bijvoorbeeld zijn reactie op de advocaat van de ondernemers rondom het Europaplein. De fantasieën over eigen grootheid zijn bij hem het pijnlijkst zichtbaar.

Kenmerkend voor de narcistische bestuurder is dat hij zijn (persoonlijke) opvatting over anderen opdringt aan zijn omgeving. Kritiek op beleid of rol wordt opgevat als een persoonlijke kwetsing. Niemand die zich schuldig maakt aan zo’n inbreuk op de eigenliefde, kan deugen. Zulke personen worden allerlei tekortkomingen en duistere motieven toegeschreven en de omgeving wordt zo’n negatieve omschrijving ingeprent. De narcistische bestuurder kiest voor de slachtofferrol bij kritiek en beschouwt zelfkritiek, gezien zijn uniekheid, als een overbodige activiteit. Niemand kent hem of haar werkelijk en heeft het bij het verkeerde einde als hij op- of aanmerkingen heeft.

Er zit in mijn opvattingen te veel aan narcisme in het bestuur van Edam-Volendam en dat tekent de politieke verhoudingen. De narcistische bestuurders gedragen zich als de alpha-dieren van de politieke roedel. De gemeenteraad vertoont maar al te vaak haar onderdanigheid en meegaandheid.
 VD|80 gaat daarin voorop.