Bron: Peter Louter - http://hardewoorden.blogspot.nl
Voor me ligt een mail van Cor Kwakman (Pap) die als gemeentelijk voorlichter van Edam-Volendam de uitgever van een weekblad er op wijst dat de inzender van een bepaald soort nieuws als min of meer verdacht moet worden gezien.
Een nogal kwalijke poging om een weekblad te ontraden om een bepaald soort nieuws op te nemen.
De betrokken redactie stelde het niet zo erg op prijs en deelde die mail met anderen. De gemeenteraad werd over deze kwalijke praktijk geïnformeerd, maar ondernam geen enkele actie.
Ik kies deze inleiding voor de vraag in hoeverre de gemeente Edam-Volendam het nieuws probeert te bepalen. Het is bijvoorbeeld opvallend zoals Pieter de Lange als journalist van het Noord Hollands Dagblad (NHD) uitsluitend positief over de voorgenomen fusie met Zeevang schrijft. Meerdere van zijn artikelen dragen een provocerende kop zoals: ‘Volendammers omarmen Zeevang’. De Edamse Stadskrant had vorige week een objectief artikel over de informatieavond over de fusie, maar bracht deze week een artikel uit met een zeer positieve teneur. De redactie van de Nivo die altijd gretig mijn kritisch informatieve Kladbloks over de fusie opnam, plaatste vorige week een neutraal artikel waarin geen kritische noot te bespeuren viel. Op de website Edam.Volendam weigerde de webmaster (Piet Reijers) vorige week mijn Kladblok ‘De goednieuwsshow over de fusie’ te plaatsen. Daar staat geen woord in waar iemand aanstoot zou kunnen nemen (http://hardewoorden.blogspot.nl/2013/03/de-goed-nieuwsshow-over-de-fusie.html). Op de website zijn kritische reacties op het fusienieuws overigens wel mogelijk.
Voor wie het nieuws van de laatste weken overziet, valt er alleen maar goed nieuws over de fusie te lezen. Kritisch nieuws is afwezig of wordt geweigerd. De gemeente Edam-Volendam heeft daar belang bij. Er komt binnenkort nog een telefonische enquête onder de bevolking. Een serie van positief gestemde berichten in nieuwsbladen, kan de uitslag van die enquête beïnvloeden. Het lijkt er op dat een ‘goednieuwsshow’ de geesten rijp moet maken om "ja" te zeggen tegen een fusie. De gemeenteraad kan daarna concluderen dat de bevolking positief gestemd is en ‘ja’ zeggen op het fusiebesluit.
Een levendige gedachtewisseling over de fusie wordt blijkbaar niet gewenst. Media lijken aan de leiband van de gemeente als belanghebbende te lopen. Dat lijkt me een ongewenste situatie. Media horen onafhankelijk, kritisch en informatief te zijn. Dat blijkt niet het geval te zijn.
Als je de situatie in Edam-Volendam vergelijkt met de landelijke situatie valt het verschil pas goed op. Landelijke dagbladen volgen de overheid op een kritische manier, informeren de lezer en stellen de lezer zo in staat om zijn eigen mening te vormen.
Er is geen rechtstreeks bewijs voor de bewering dat de gemeente een ‘goednieuwsshow’ in de media orkestreert. Er zijn wel aanwijzingen. Het kan niet toevallig zijn dat alle media zich op vergelijkbare wijze positief uiten. Dat zou verontruste vragen moeten opleveren. In een democratie zou het niet mogelijk moeten zijn dat een gemeentelijke overheid media tot een bepaald gedrag kan aanzetten.
Bladen als de Nivo en de Stadskrant hebben in een teruglopende advertentiemarkt de gemeente nog steeds als grote klant en die zullen ze willen behouden. Wat het belang van het NHD in deze kwestie kan zijn, is voor mij onduidelijk. Partijdigheid van de website Edam.Volendam is helaas niet ongewoon. Als regel lijkt de webmaster op de hand van de gemeente te zijn en ruim baan te geven voor op de persoon gerichte aanvallen op kritische reageerders.
Dat de gemeente grote moeite heeft met een kritische benadering van haar beleid is me uit eigen ervaring met meerdere onderwerpen maar al te bekend. Het college reageert ook niet gemakkelijk op kritiek uit de gemeenteraad. Die is als regel aan de schaarse kant. Er kan ook worden gekeken naar de wijze waarop de burgemeester en wethouders met kritiek omgaan. Tegenstanders worden al snel als vijanden gezien en in het informele circuit afgebrand. Een enkele keer wordt dat direct zichtbaar. Dat was bijvoorbeeld het geval toen wethouder Runderkamp een grote groep ondernemers ‘oenen’ noemde.
Bij de beoordeling van dit onderwerp moet worden gekeken naar de politieke cultuur in de gemeente Edam-Volendam. Die werkt eerder beschermend naar politieke gezagsdragers dan naar de bevolking. Politieke gezagsdragers mogen kennelijk snel gekwetst raken als hun beleid of onderdelen daarvan onder vuur komen te liggen. Dat leidt tot het afweren en bedenkelijk maken van kritiek. Dat leidt tot een vorm van autocratisch beleid en een top-down- benadering.
Juist in zo’n situatie is een vrije pers van onmisbaar groot belang. Democratie kan alleen functioneren als er openheid is en als kritiek een vorm krijgt die een te grote ruimte voor machtsuitoefening beperkt. Geconstateerd moet worden dat zowel de gemeenteraad als de media daar
een veel te zwakke rol in spelen.
Peter Louter
